Sıkça Sorulan Sorular

• Türkiye’de geçerli çalışma izni olmayan yabancının, herhangi bir işte çalışması mümkün değildir. Çalışma izni olmaksızın çalışan yabancılar hakkında cezai ve idari işlem uygulanarak; Türkiye’ye girişi, pasaport, vize ve ikamet izni konuları tetkik edilerek durumu yasalara uygun olmadığı tespit edilen yabancı sınır dışı edilmektedir.

• İkamet izni, çalışma izni yerine geçmemektedir. Yani ikamet iznine sahip olanların bu izinleri çalışma izinleri yerine geçmemektedir. Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almaları zorunludur.

• 6735 sayılı Kanuna göre verilen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, ikamet izni yerine geçecektir. Ancak, Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi, Şartlı Mülteci ve Geçici Koruma statüsünde bulunan yabancılara düzenlenen çalışma izinleri ikamet izni yerine geçmez. Bu kişilerin çalışma izni için ayrıca başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

• Çalışma iznine sahip olan yabancıyla birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olan beraberinde getirdiği veya daha sonradan Türkiye’ye gelen eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları da ikamet iznine ve süreli çalışma iznine sahip olacaktır.

• Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek hâlleri on beş gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

• Türkiye’de çalışma izinleri genel olarak 4 ana başlık altında toplanmaktadır.
• Süreli Çalışma İzni: Çalışma izni olumlu sonuçlanan yabancının iş ve hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak kaydıyla, belirli bir iş yerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl süreli olarak verilen çalışma iznidir.
• Süresiz Çalışma İzni: Türkiye’de uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izni ile Türkiye’de kalan veya sekiz yıl kanuni çalışması olan yabancılar ile eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılara süresiz olarak verilen izindir.
• Bağımsız Çalışma İzni: Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olan ve bağımsız çalışacak yabancılara verilen izindir.
• İstisnai Çalışma İzni: Diğer çalışma izin başvurularından farklı olmayıp belirli kriterleri taşıyan ve Bakanlık tarafından yapılan değerlendirme aşamasında kolaylık sağlanan izin türüdür.

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe aşağıdaki kriterleri taşıyan yabancılara istisnai olarak çalışma izni verilmektedir.
• Eğitim seviyesi, tecrübesi, bilim ve teknolojiye katkısı itibariyle nitelikli işgücü sayılan yabancılar
• Türkiye’ye yapacağı yatırım ve ihracat niteliği, sağlayacağı istihdam gücü ve bilim ve teknolojiye yapacağı katkı itibariyle nitelik yatırımcı olarak sayılan yabancılar
• Türkiye’de yapılan bir projede belirli süreliğine çalışacak olan yabancılar
• İlgili Bakanlıklar tarafından Türk Soylu olduğu bildirilen yabancılar
• KKTC (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) vatandaşları
• AB (Avrupa Birliği) üyesi ülke vatandaşları
• Türk vatandaşı ile evli olup evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar
• 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda yer alan uluslararası koruma başvurusu olan, şartlı mülteci, vatansız, geçici koruması bulunan, insan ticareti mağduru yabancılar
• Diplomatik dokunulmazlığı olmaksızın yabancı devletlerin veya uluslararası kuruluşların Türkiye temsilciklerinde çalışan yabancılar
• Sınır ötesi hizmet sunucusu olan yabancılar
• Alanında uluslararası başarısı olan ve Türkiye’ye sportif, sanatsal, bilimsel veya kültürel olarak gelecek olan yabancılar

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş olan;
• Limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü,
• Anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi,
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı, olan yabancılar çalışma izni alarak çalışabilirler.
• 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş;
• Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi,
• Diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilir.

• Üniversite eğitimi gereği yapılması zorunluluk arz eden stajlar için çalışma izni alınmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak bu durumda ilgili Üniversite veya Fakülteden alınacak konuya ilişkin resmi bir yazının bulunması gerekmektedir.

• Yabancı doktor ve hemşirelere 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türkiye’de çalışabilme imkanı sağlanmış olup yabancı uyruklu doktor/hemşire istihdam edecek özel sağlık kuruluşları Sağlık Bakanlığı’ndan (İl Sağlık Md.) almış olduğu ön izin (mesleki yeterlilik) belgesi ile birlikte Bakanlığa çalışma izin başvuru yapmakta ve talebi uygun bulunanlara çalışma izni düzenlenmektedir.
• Çalışma izni istenilen yabancının yurtdışındaki fakültelerden mezun olması halinde diploma denklik belgesi ibrazı zorunludur.

Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu personel çalıştırmak son günlerde oldukça artması sebebi ile konunun istismarının önlenmesi ve izin verilen yabancıların güvenliği açısından yaşlı, hasta ve çocuk bakımı dışında konutlarda yabancı personele çalışma izni verilmemektedir. Bakıcı ve hizmetli çalışma izni alabilmek için belirli şartlar aranmaktadır:
• Bakıcı hizmeti vermek üzere çalışma izni başvurusunda bulunan yabancının 15 yaşının altında bir çocuğa bakıcılık yapmak üzere başvuru yapması gerekmektedir.
• Yaşlı bakımı için çalışma iznine başvuru yapılıyor ise 65 yaş üzerinde bir yaşlı bakımı söz konusu olmalıdır.
• 15 ve 65 yaş aralığındaki kişilerin bakım hizmeti için çalışma iznine başvurulması için bakım hizmeti verilecek kişinin bakıma muhtaç olduğunun rapor ile belirtilmesi gerekmektedir. Bakım hizmeti verilecek olan kişinin özel gereksinimli olması halinde bu engel (gereksinim) oranının hastaneden alınan heyet raporu ile belgelenmiş ve en az %50 oranında olması gerekmektedir.
• Türkiye’de bakıcı ve hizmetli çalışma izni başvurularında genel olarak kadınlar uygun görülmekte olup erkek çalışanlar istisnai olarak onaylanmaktadır.
• Yurtiçinden başvuru yapan yabancının geçerli bir ikamet iznine sahip olması gerekmektedir.

• Bu hususta Türkiye Cumhuriyet vatandaşları için geçerli olan mevzuat hükümleri çalışma izni sahibi olan yabancılar içinde aynen uygulanır.

• Bakanlık tarafından başvuruları uygun bulunan yabancılara verilecek olan çalışma izinleri pasaport bitim tarihinden 60 gün önceki tarihi aşmayacak şekilde düzenlenir. Ayrıca çalışma izni başvuru tarihi itibariyle 60 günden az süreli pasaport ve pasaport yerine geçen belgeyle yapılan çalışma izin başvuruları dikkate alınmamaktadır.

• Yurtiçinde yapılan çalışma izni başvurularında, iznin başladığı tarihten itibaren 30 gün içinde, yurtdışından yapılan çalışma izni başvurularında ise başvuruyu yapan yabancının yurda girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde SGK girişinin asgari ücret üzerinden yapılması zorunludur.

• Türkiye’de çalışan yabancı işçilerin sendika üyesi olmalarında herhangi bir engel bulunmamaktadır.

• Çalışma izni bulunan yabancının Türk vatandaşı olması halinde işvereni sistem üzerinden online olarak çalışma izni iptal talebinde bulunabilir veya bu durumu ıslak imzalı bir dilekçe ile Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bildirebilir. Bu aşamada Türk Vatandaşı olduğuna dair kimlik belgesinin ibrazı da gerekmektedir. Eş zamanlı olarak şahsın T.C. kimlik numarası SGK’ya bildirilerek mevcut yabancı kaydının güncellenmesi gerekmektedir.

• En az 5 Türk çalışanı ve 100.000 TL ödenmiş sermayesi olan şirket yabancı personel çalıştırabilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus 5 Türk çalışanın 1 yabancı personeli çalıştırma izni sağladığıdır. Şöyle ki; 3 yabancı personel çalıştırabilmek için şirkette 15 tane Türk personel çalışıyor olması gerekmektedir. Bu iki özelliği sağlayan şirket yabancı personel çalıştırabilecektir.

Amerika’da niteliğine bakmaksızın ucuz ve kalifiyesiz yabancı iş gücünü kendi ülkelerine çekmek için kullanılan green kartın aksine Türkiye nitelikli yatırımcı ile nitelikli iş gücünü Türkiye’ye çekmek için Turkuaz Kart sistemini oluşturmuştur.
Turkuaz Kart;
• Eğitim düzeyi, mesleki bilgi ve tecrübesi yüksek nitelikte olan ayrıca bilim ve teknolojiye katkısı fazla olan yabancılara,
• Sağladığı istihdamın boyutu, yatırım veya ihracat düzeyi sebebi ile yüksek nitelikli yatırımcı kategorisine giren yabancılara,
• Bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında ülke menfaatlerini koruyan çalışmalar ve araştırmalar yapan yabancılar ile kültürel sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan yabancılara,
• Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan yabancılara verilebilir.

• Diş tabipliği, dişçilik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca)
• Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca)
• Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca)
• Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)
• Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca)
• Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca)
• Özel güvenlik görevlisi (5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 10. Md.))
• Kara suları dâhilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, kâtiplik, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)
• Gümrük müşavirliği (4458 sayılı Gümrük Kanununun 227nci maddesi gereğince)
• Turist rehberliği (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununun 3. maddesi gereğince)

• Türkiye’de yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri veya işletme üzerinden verilmektedir. Yabancılara istedikleri herhangi bir işyerinde çalışabilmesine imkân veren bir izin sistemi mevcut değildir.

• Yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri ve adreste çalışmak üzere verilmekte olup, yabancının bu işyerinden ayrılması halinde izin geçerliliğini yitirmektedir. Bir işverenin yanında çalışma izni bulunan bir yabancının aynı izinle başka bir işyerinde çalışabilmesi mümkün bulunmadığından, yeni işvereninin Bakanlığa çalışma izin başvurusunda bulunarak kendi işyerinde çalıştırmak üzere yeni bir çalışma izni alması gerekmektedir.

• Süresiz çalışma izni sahibi kişiler için izni uzatma ihtiyacı bulunmamaktadır.
• Süreli izin sahibi kişilerin iznin her bitiminde çalışma izni uzatma başvurusu yapmaları gerekmektedir. Uzatma başvurusu geçerli çalışma izninin sonlanmasına 60 gün kala yapılmaya başlanabilmektedir. Başvurunun bitmeden önce uzatma başvurusu ile sürenin uzatılması gerekmektedir. Aksi taktirde, sonra çalışma izni beraberinde oturum izni hakkı tanıdığı için geçerli iznin bitiminde kişinin kanunen kalma hakkı da dolmuş olup ülkesine dönmesi gerekmektedir.
• Çalışma izni uzatma başvuruları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın online sistemi üzerinden elektronik imza ile yapılmaktadır. İlk başvuruda geçerli bir işveren kaydı oluşturulduğu için, yeni bir kayıt oluşturulmayacak aynı kayıt üzerinden ilerlenecektir. Aynı bilgilerle giriş yaparak sistem üzerinden uzatma işlemi seçilerek ilerlenecek; evraklar sisteme taratılarak yüklenecektir.

• Çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancı, iznin sona erdiği tarihten 45 günlük süreyi geçmemek ve yaptığı işin niteliği değişmemek şartı ile aynı işyeri ve meslekte çalışmaya devam edebilir. Bu süre içerisindeki çalışma kanuni çalışma olarak kabul edilecek olup yabancının, ilgili mercilerin ve işverenin yükümlülükleri aynı şekilde devam edecektir.

• Çalışma izni başvurusu reddedildiğinde başvurunun hangi madde üzerinden reddedildiği bildirilir. Çalışma izni reddedilen yabancı, bu bilgiler nezdinde redde ilişkin kararın tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içinde online sistem üzerinden itiraz ederek başvurusunun yeniden incelenmesini talep edebilecektir.
• İtirazın Bakanlıkça reddedilmesi halinde yargı yoluna başvurulabilecektir.

• Çalışma izni başvurusu reddedilen yabancıların, ret işlemine konu olan eksikliğin giderilmesi halinde yeniden çalışma izni başvurusu yapmaları mümkündür.

• Çalışma izni olmadan çalışan yabancıların tespit edilmesi halinde yabancılar ve işverenleri hakkında idari para cezası uygulanır.
• Çalışma izni olmayan yabancıyı çalıştıran işveren veya işveren vekili; yabancının ve varsa eş ve çocuklarının Türkiye’de bulundukları süre boyunca konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır.
• İzinsiz çalışmanın tekrarı hâlinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanmaktadır. Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İzinsiz çalıştığı belirlenen yabancıların Türkiye’ye girişi, pasaport, vize ve ikamet izni konuları tetkik edilerek, durumları yasal olmayanların sınır dışı işlemleri Göç İdaresi makamlarınca yürütülmektedir.

• En az 6 ay süreli ikamet tezkeresi
• Yabancının Noter Onaylı Pasaport Tercümesi
• 1 Adet Fotoğraf (Son 6 Ay İçinde Çekilmiş, Renkli, Biyometrik, Fonu Beyaz)
• Çalışma İznine başvuracak Yabancının Adresi, İletişim Bilgileri (Mail, Telefon Vs)
• Yabancı ve işveren arasında imzalanmış olan iş sözleşmesi
• Yeminli tercümandan alınmış resmi makamlarca onay alınmış Diploma ya da muadili belgenin sureti. (Mesleki olarak bir pozisyonda çalışacaklar için diploma zorunlu tutulmaktadır. Eğer kişi ev hizmetlerinde çalışacak ise o halde diploma zorunluluğu şart koşulmamaktadır.)
• Bu belgeler Türk makamlarından alınmışsa e-imzalı/imzalı ve kaşeli/mühürlü olmalı, yurt dışından temin edilmişse Apostil şerhli ve Türkçe tercümesinin noter onaylı olması gerekmektedir.

• İşveren Veya İşveren Vekili Adına Alınmış Elektronik İmza Ve KEP Adresi
• İşveren Ve Çalışacak Yabancı Arasında İmzalanmış İş Sözleşmesi
• Çalışılacak Kuruluşa Ait Güncel Faaliyet Belgesi
• Çalışılacak Kuruluşun En Son Sermaye Ve Ortaklık Yapısını Gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi
• Çalışılacak Kuruluşa Ait Son Yılın Kar Ve Zarar Tablosu (Vergi Dairesi Ya Da Yeminli Mali Müşavir Onaylı)
• Başvuru Formu
• Yapılan İşin Faaliyet Konusuna Göre İstenilecek Diğer Belgeler

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, gerekli hallerde ilgili Bakanlık ve mercilerin görüşlerini de almak suretiyle çalışma izni başvurusunu değerlendirir ve sonuçlandırır.
• Usulüne uygun olarak yapılan çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç otuz (30) gün içinde sonuçlandırılır.
• Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda otuz günlük süre eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.
• Bakanlık çalışma izin başvurusuna ilişkin (olumlu veya olumsuz) kararını, yurt dışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere (Dışişleri Bakanlığı kanalıyla) ilgili T.C. dış temsilciliğine de bildirir. Yurtiçinden yapılan başvurularda ise işverene bildirilir.

• Çalışma izni başvurusu sonuçlanan yabancılara ilişkin Bakanlığın kararı (izin veya ret) ilgili işverene e-posta yoluyla bildirilir.
• Yurtdışından yapılan başvurularda sonuç, ilgili dış temsilciliğe de online olarak ayrıca bildirilir. Çalışma izni verilmesi halinde, yabancının başvuru yaptığı dış temsilciliğe giderek çalışma ve ikamet izin harçları ile vize harcını ödemesi gerekmektedir. Dış temsilciliğe yabancı şahsın pasaportuna vize etiketi yapıştırılması sonrasında şahıs Türkiye’ye giriş yapabilir. Söz konusu harçlar ödenmeksizin yurda giriş yapan yabancıların çalışma izinleri geçerlilik kazanmamaktadır.
• Bakanlık tarafından düzenlenen çalışma izni kartı PTT Kargo ile işveren adresine ulaştırılmaktadır.

• 1.Aşama = Başvurulacak Çalışma İzninin Tespiti
• 2.Aşama = Başvurunun Yapılması (Yurt dışından yapılan başvurularda Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine – Yurt içinden yapılan başvurularda ilgili işverenler başvurularını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına)
• 3.Aşama = Başvurunun Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca Değerlendirilmesi
• 4.Aşama = Çalışma İzni Başvuru Sonucunun Bildirilmesi
• 5.Aşama = Çalışma İzin Kartının PTT Kargo ile İşveren Adresine Ulaştırılması

Çalışma izni almak isteyen kişilerden süresine göre harç alınmaktadır. Her yıl yeniden değerleme oranına göre bu tutarlar değişkenlik göstermektedir. 2021 yılı için aşağıdaki harç oranları uygulanmaktadır.

• Bir yıllık çalışma izni harcı: 1142.80 TL
• İki yıllık çalışma izni harcı: 2160.60 TL
• Üç yıllık çalışma izni harcı: 3178.40 TL

• Çalışma izni başvurusunun usulüne uygun ve evrakların eksiksiz olması halinde bakanlık tarafından 30 gün içerisinde sonuçlandırılması öngörülmüştür.

GlobalPass uzman avukatlarından ve ekibinden somut olay veya sorularınız için ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Av.Kerim ALTINTAŞ
Av.Melis ERDİNÇ
Av.Sena DALAZ
Av.Dilara Gül AÇ
Ömer KIZILBOĞA

– 0 212 416 77 40 pbx
– info@globalpasstr.com
– avukat@altintas.av.tr